Πηγή: ΚΕΡΔΟΣonline
Με μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής ύψους 9,6 δισ. ευρώ θα επιχειρηθεί να συνεχισθεί και το 2011 η προσπάθεια για δημοσιονομική επιστροφή. Ωστόσο, σημαντικοί είναι οι κίνδυνοι που μπορούν να παρεκκλίνουν τον νέο προϋπολογισμό από τους στόχους που έχουν τεθεί και οι οποίοι προέρχονται κυρίως από τη μεγαλύτερη υστέρηση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης και τις χρόνιες αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας.
Το οικονομικό επιτελείο, κάτω από συνθήκες ισχυρής πίεσης που δημιουργεί η βαθιά ύφεση, έχει εντοπίσει ήδη τις εστίες υψηλού ρίσκου που θέτουν σε κίνδυνο τις παραδοχές του μνημονίου, αλλά και τα αντίμετρα που πρέπει να ενεργοποιηθούν για την αποφυγή αποκλίσεων. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνεται η θεσμοθέτηση αυστηρότερων τεκμηρίων διαβίωσης και κριτηρίων για παροχές κοινωνικού χαρακτήρα, επανεξέταση του πλαισίου φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων και υψηλότερη φορολόγηση της χρήσης των Ι.Χ.
Με μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, ύψους 9,6 δισ. ευρώ, θα επιχειρηθεί να συνεχισθεί και το 2011 η προσπάθεια για δημοσιονομική επιστροφή, εκ των οποίων τα 6,6 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το σκέλος της φορολογίας. Ωστόσο, σημαντικοί είναι οι κίνδυνοι που μπορούν να παρεκκλίνουν τον νέο προϋπολογισμό από τους στόχους που έχουν τεθεί, οι οποίοι μπορούν να προέλθουν κυρίως από μία μεγαλύτερη υστέρηση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης αλλά και από τις χρόνιες δημοσιονομικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας.Το οικονομικό επιτελείο φαίνεται να έχει καταθέσει τις ελπίδες του στη απόδοση των μέτρων που έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή και απορρίπτει κάθε σενάριο απόκλισης στον εφετινό προϋπολογισμό, που θα δημιουργούσε χειρότερη βάση εκκίνησης για την κατάρτιση του νέου. Για τον λόγο αυτόν κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου τα έσοδα να μην αποκλίνουν από τον στόχο και ξεκινά τη σύνταξη του νέου πολύ νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, προκειμένου να «καλυφθούν» όλα τα σενάρια.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
Μπορεί η μείωση του ελλείμματος από το 8,1% του ΑΕΠ το 2010 στο 7,6% το 2011 σύμφωνα με τις επιταγές του μνημονίου να φαντάζει απείρως ευκολότερη από ό,τι η προσαρμογή των 5,5 μονάδων που επιχειρείται εφέτος, (από το 13,6% στο 8,1%), πλην όμως υπάρχουν παράγοντες που ανεβάζουν στα ύψη τον βαθμό δυσκολίας: Πρώτα απ' όλα είναι δεδομένο ότι μετά τις περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα τα φυσικά πρόσωπα θα καταβάλουν σημαντικά χαμηλότερους φόρους.
Ομοίως και πολλές επιχειρήσεις, συνεπεία της συρρίκνωσης των κερδών τους εξαιτίας της ύφεσης. Πολλές μάλιστα από αυτές μπορεί πλέον να έχουν καταστεί μη υπόχρεες και στην καταβολή της έκτακτης εισφοράς. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 9,6 δισ. ευρώ της δημοσιονομικής προσαρμογής για το επόμενο έτος, τα 5,4 δισ. ευρώ προέρχονται από έξι πηγές υψηλού ρίσκου, θέτοντας σε κίνδυνο τις παραδοχές του μνημονίου. Συγκεκριμένα:
- ΦΠΑ: Το οικονομικό επιτελείο προσδοκά επιπλέον έσοδα ύψους 2 δισ. ευρώ το 2011 σε σχέση με εφέτος, τόσο από την πλήρη απόδοση της αύξησης των συντελεστών όσο και από τη μετάταξη του 30% των προϊόντων από τον χαμηλό στον υψηλό συντελεστή. Ο κίνδυνος εδώ έχει να κάνει με την οικονομική επιβράδυνση αλλά και με την έξαρση της φοροδιαφυγής. Οι τελευταίες αυξήσεις στην έμμεση φορολογία βάζουν σε «πειρασμό» μεγάλο κομμάτι της αγοράς, το οποίο μπορεί να εισπράττει κανονικά τους φόρους πλην όμως δεν φαίνεται να επιθυμεί να τους αποδώσει στο Δημόσιο. Η «συμπεριφορά» αυτή, που πλήττει σημαντικά τα έσοδα τα τελευταία χρόνια, θα επιχειρηθεί να αντιμετωπιστεί με εκτεταμένους ελέγχους για την απόδοση του ΦΠΑ, οι οποίοι ωστόσο είναι σίγουρο ότι θα δυσαρεστήσουν ακόμη περισσότερο τους φορολογουμένους.
- Καύσιμα, τσιγάρα, ποτά: Τα επιπλέον έσοδα σε σχέση με εφέτος εκτιμώνται στα 600 εκατ. ευρώ. Και εδώ ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από τη μείωση της κατανάλωσης λόγω της ύφεσης.
- Αυθαίρετα και ημιυπαίθριοι: Σε 1,3 δισ. ευρώ προβλέπονται τα έσοδα του Δημοσίου από την τακτοποίηση των αυθαιρέτων και των ημιυπαίθριων χώρων. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος έχει να κάνει, όπως αναφέρουν αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου, με την ελλιπή βάση δεδομένων και την καθυστέρηση που παρατηρείται στην κατάρτισή της, με αποτέλεσμα να μην καθίσταται εφικτή η διασταύρωση των στοιχείων
- Νέα τεκμήρια: Από την πλήρη εφαρμογή τους το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα εισπράξει το νέο έτος περί τα 400 εκατ. ευρώ επιπλέον σε σχέση με εφέτος. Πλην όμως, όπως αναφέρουν οι ίδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες, αυτό που μπορεί να εντοπισθεί σε πρώτη φάση είναι μόνον ακραίες περιπτώσεις φοροδιαφυγής, λόγω της καθυστέρησης στην αναδιάρθρωση των φορολογικών Αρχών.
- Καλλικράτης: Ζητούμενο παραμένει η εξοικονόμηση των 500 εκατ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα αποδώσει στο Δημόσιο το σχέδιο «Καλλικράτης». Και αυτό καθώς το σχέδιο των συνενώσεων τίθεται σε εφαρμογή από την 1.1.2011 και υπάρχει έντονος προβληματισμός κατά πόσο θα προλάβει να αποδώσει τα προσδοκώμενα μέσα στο επόμενο έτος.
- Εκτακτη εισφορά επιχειρήσεων: Στα 600 εκατ. ευρώ υπολογίζονται τα επιπλέον έσοδα από την έκτακτη εισφορά που θα κληθούν να αποδώσουν και το επόμενο έτος οι κερδοφόρες επιχειρήσεις. Πλην όμως, πολλές από αυτές παρουσιάζουν σημαντική μείωση της κερδοφορίας τους το 2010 ή ακόμη και ζημιές, με αποτέλεσμα και αυτή η πηγή εσόδων να θεωρείται υψηλού ρίσκου.
ΤΑ ΚΡΥΦΑ ΟΠΛΑ
Με δεδομένο ότι οι αποκλίσεις θεωρούνται απαγορευμένες, όπως άλλωστε έχει διαμηνύσει και η τρόικα στο υπουργείο Οικονομικών, το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται ήδη τα αντίμετρα που θα ενεργοποιηθούν πλέον εκείνων που περιλαμβάνει το μνημόνιο και θα στοχεύουν τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και των δαπανών. Ειδικότερα και σύμφωνα με πληροφορίες, στην περίπτωση που υπάρξουν αποκλίσεις το υπουργείο Οικονομικών προσανατολίζεται στη λήψη των παρακάτω μέτρων:
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
Μπορεί η μείωση του ελλείμματος από το 8,1% του ΑΕΠ το 2010 στο 7,6% το 2011 σύμφωνα με τις επιταγές του μνημονίου να φαντάζει απείρως ευκολότερη από ό,τι η προσαρμογή των 5,5 μονάδων που επιχειρείται εφέτος, (από το 13,6% στο 8,1%), πλην όμως υπάρχουν παράγοντες που ανεβάζουν στα ύψη τον βαθμό δυσκολίας: Πρώτα απ' όλα είναι δεδομένο ότι μετά τις περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα τα φυσικά πρόσωπα θα καταβάλουν σημαντικά χαμηλότερους φόρους.
Ομοίως και πολλές επιχειρήσεις, συνεπεία της συρρίκνωσης των κερδών τους εξαιτίας της ύφεσης. Πολλές μάλιστα από αυτές μπορεί πλέον να έχουν καταστεί μη υπόχρεες και στην καταβολή της έκτακτης εισφοράς. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 9,6 δισ. ευρώ της δημοσιονομικής προσαρμογής για το επόμενο έτος, τα 5,4 δισ. ευρώ προέρχονται από έξι πηγές υψηλού ρίσκου, θέτοντας σε κίνδυνο τις παραδοχές του μνημονίου. Συγκεκριμένα:
- ΦΠΑ: Το οικονομικό επιτελείο προσδοκά επιπλέον έσοδα ύψους 2 δισ. ευρώ το 2011 σε σχέση με εφέτος, τόσο από την πλήρη απόδοση της αύξησης των συντελεστών όσο και από τη μετάταξη του 30% των προϊόντων από τον χαμηλό στον υψηλό συντελεστή. Ο κίνδυνος εδώ έχει να κάνει με την οικονομική επιβράδυνση αλλά και με την έξαρση της φοροδιαφυγής. Οι τελευταίες αυξήσεις στην έμμεση φορολογία βάζουν σε «πειρασμό» μεγάλο κομμάτι της αγοράς, το οποίο μπορεί να εισπράττει κανονικά τους φόρους πλην όμως δεν φαίνεται να επιθυμεί να τους αποδώσει στο Δημόσιο. Η «συμπεριφορά» αυτή, που πλήττει σημαντικά τα έσοδα τα τελευταία χρόνια, θα επιχειρηθεί να αντιμετωπιστεί με εκτεταμένους ελέγχους για την απόδοση του ΦΠΑ, οι οποίοι ωστόσο είναι σίγουρο ότι θα δυσαρεστήσουν ακόμη περισσότερο τους φορολογουμένους.
- Καύσιμα, τσιγάρα, ποτά: Τα επιπλέον έσοδα σε σχέση με εφέτος εκτιμώνται στα 600 εκατ. ευρώ. Και εδώ ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από τη μείωση της κατανάλωσης λόγω της ύφεσης.
- Αυθαίρετα και ημιυπαίθριοι: Σε 1,3 δισ. ευρώ προβλέπονται τα έσοδα του Δημοσίου από την τακτοποίηση των αυθαιρέτων και των ημιυπαίθριων χώρων. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος έχει να κάνει, όπως αναφέρουν αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου, με την ελλιπή βάση δεδομένων και την καθυστέρηση που παρατηρείται στην κατάρτισή της, με αποτέλεσμα να μην καθίσταται εφικτή η διασταύρωση των στοιχείων
- Νέα τεκμήρια: Από την πλήρη εφαρμογή τους το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα εισπράξει το νέο έτος περί τα 400 εκατ. ευρώ επιπλέον σε σχέση με εφέτος. Πλην όμως, όπως αναφέρουν οι ίδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες, αυτό που μπορεί να εντοπισθεί σε πρώτη φάση είναι μόνον ακραίες περιπτώσεις φοροδιαφυγής, λόγω της καθυστέρησης στην αναδιάρθρωση των φορολογικών Αρχών.
- Καλλικράτης: Ζητούμενο παραμένει η εξοικονόμηση των 500 εκατ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα αποδώσει στο Δημόσιο το σχέδιο «Καλλικράτης». Και αυτό καθώς το σχέδιο των συνενώσεων τίθεται σε εφαρμογή από την 1.1.2011 και υπάρχει έντονος προβληματισμός κατά πόσο θα προλάβει να αποδώσει τα προσδοκώμενα μέσα στο επόμενο έτος.
- Εκτακτη εισφορά επιχειρήσεων: Στα 600 εκατ. ευρώ υπολογίζονται τα επιπλέον έσοδα από την έκτακτη εισφορά που θα κληθούν να αποδώσουν και το επόμενο έτος οι κερδοφόρες επιχειρήσεις. Πλην όμως, πολλές από αυτές παρουσιάζουν σημαντική μείωση της κερδοφορίας τους το 2010 ή ακόμη και ζημιές, με αποτέλεσμα και αυτή η πηγή εσόδων να θεωρείται υψηλού ρίσκου.
ΤΑ ΚΡΥΦΑ ΟΠΛΑ
Με δεδομένο ότι οι αποκλίσεις θεωρούνται απαγορευμένες, όπως άλλωστε έχει διαμηνύσει και η τρόικα στο υπουργείο Οικονομικών, το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται ήδη τα αντίμετρα που θα ενεργοποιηθούν πλέον εκείνων που περιλαμβάνει το μνημόνιο και θα στοχεύουν τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και των δαπανών. Ειδικότερα και σύμφωνα με πληροφορίες, στην περίπτωση που υπάρξουν αποκλίσεις το υπουργείο Οικονομικών προσανατολίζεται στη λήψη των παρακάτω μέτρων:
- Θεσμοθέτηση αυστηρότερων τεκμηρίων.
- Επανεξέταση του πλαισίου φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων.
- Υψηλότερη φορολόγηση της χρήσης των Ι.Χ.
- Υιοθέτηση των πιέσεων της τρόικας για περαιτέρω μείωση του μισθολογικού κόστους στο Δημόσιο.
- Θεσμοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων για παροχές κοινωνικού χαρακτήρα.
Τα μέτρα αυτά θα πλαισιώσουν εκείνα τα οποία έχει ήδη προαναγγείλει το υπουργείο Οικονομικών αλλά και μερικά ακόμη που αφορούν:
- Την αύξηση των αντικειμενικών αξιών την επόμενη διετία.
- Τη μετάταξη προϊόντων και υπηρεσιών από τους χαμηλούς συντελεστές ΦΠΑ στους υψηλούς.
- Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων με παράλληλη άρση περιορισμών για δικηγόρους, φαρμακοποιούς, συμβολαιογράφους κ.ά.
- Νέες άδειες για τεχνικά και τυχερά παιχνίδια.
- Διεύρυνση της φορολογικής βάσης του ΦΠΑ.
- Επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης για τα μη αλκοολούχα ποτά, όπως αναψυκτικά, χυμούς και εμφιαλωμένα νερά.
- Περαιτέρω μείωση των δημοσίων επενδύσεων.
- Τη δημιουργία ειδικής ομάδας για την πάταξη της φοροδιαφυγής από μεγάλες επιχειρήσεις και επώνυμους επαγγελματίες.
- Εκτακτες εισφορές αντίστοιχες με αυτές που έχουν επιβληθεί σε ακίνητα και επιχειρήσεις, οι οποίες ενδεχομένως να επεκταθούν και σε ελεύθερους επαγγελματίες, παρ' ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί προς το παρόν να το διαψεύδει.
- Αναδρομικό πόθεν έσχες σε επιλεγμένες κατηγορίες φορολογουμένων.
- Επανεξέταση του πλαισίου φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων.
- Υψηλότερη φορολόγηση της χρήσης των Ι.Χ.
- Υιοθέτηση των πιέσεων της τρόικας για περαιτέρω μείωση του μισθολογικού κόστους στο Δημόσιο.
- Θεσμοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων για παροχές κοινωνικού χαρακτήρα.
Τα μέτρα αυτά θα πλαισιώσουν εκείνα τα οποία έχει ήδη προαναγγείλει το υπουργείο Οικονομικών αλλά και μερικά ακόμη που αφορούν:
- Την αύξηση των αντικειμενικών αξιών την επόμενη διετία.
- Τη μετάταξη προϊόντων και υπηρεσιών από τους χαμηλούς συντελεστές ΦΠΑ στους υψηλούς.
- Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων με παράλληλη άρση περιορισμών για δικηγόρους, φαρμακοποιούς, συμβολαιογράφους κ.ά.
- Νέες άδειες για τεχνικά και τυχερά παιχνίδια.
- Διεύρυνση της φορολογικής βάσης του ΦΠΑ.
- Επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης για τα μη αλκοολούχα ποτά, όπως αναψυκτικά, χυμούς και εμφιαλωμένα νερά.
- Περαιτέρω μείωση των δημοσίων επενδύσεων.
- Τη δημιουργία ειδικής ομάδας για την πάταξη της φοροδιαφυγής από μεγάλες επιχειρήσεις και επώνυμους επαγγελματίες.
- Εκτακτες εισφορές αντίστοιχες με αυτές που έχουν επιβληθεί σε ακίνητα και επιχειρήσεις, οι οποίες ενδεχομένως να επεκταθούν και σε ελεύθερους επαγγελματίες, παρ' ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί προς το παρόν να το διαψεύδει.
- Αναδρομικό πόθεν έσχες σε επιλεγμένες κατηγορίες φορολογουμένων.
Αλλωστε το ακριβές και αυστηρό χρονοδιάγραμμα μέτρων και μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνει η μεγαλύτερη δανειακή σύμβαση που υπέγραψε ποτέ η χώρα μας δεν θα έπειθε τους δανειστές-πιστωτές μας εάν αυτό δεν συνοδευόταν από ειδικό παράρτημα εφεδρικών και μη καθορισμένων ακόμη μέτρων, ύψους 10 δισ. ευρώ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ για το 2010 και το 2011 το συνολικό δημοσιονομικό όφελος ανέρχεται στα 15,450 δισ. ευρώ (ποσοστό 6,8% του ΑΕΠ) και προέρχεται από 34 απόλυτα συγκεκριμένα και προκαθορισμένα μέτρα, σε κάθε έτος από τα επόμενα τρία χρόνια έχει επιμεριστεί ένα συγκεκριμένο ποσό, το οποίο θα προέλθει από μέτρα που δεν έχουν καθοριστεί.
Το ποσό αυτό ανέρχεται συνολικά στα 9,8 δισ. ευρώ (ποσοστό 4,1% του ΑΕΠ) και επιμερίζεται σε 900 εκατ. ευρώ για το 2012 από μείωση λειτουργικών εξόδων, σε 4,2 δισ. ευρώ το 2013 και 4,7 δισ. ευρώ το 2014 από μέτρα τελείως άγνωστα προς το παρόν.
